با آگاهی به نیاز فوری به اینکه حقوق و اصول مربوط به برابری، امنیت، آزادی، تمامیت و وقار همه انسانها بهطور جهانشمول درباره زنان اعمال شود،
* با توجه به اینکه این حقوق و اصول در اسناد بینالمللی محترم شمردهشده، ازجمله در «اعلامیه جهانی حقوق بشر» (۱)، «میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی»(۲)، «میثاق بینالمللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی»(۲)، «کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان» (۳) و «کنوانسیون ضد شکنجه و رفتار یا مجازات خشن، غیرانسانی یا تحقیرکننده» (۴)،
* با آگاهی به اینکه اجرای مؤثر «کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان» به حذف خشونت علیه زنان کمک میکند و «اعلامیه حذف خشونت علیه زنان»، چنانچه در قطعنامه حاضر ارائه میشود، این روند را تقویت و تکمیل خواهد نمود،
* با نگرانی از اینکه خشونت علیه زنان مانعی درراه دستیابی به برابری، پیشرفت و صلح است، چنانچه در «استراتژیهای آیندهنگر کنفرانس نایروبی برای پیشرفت زنان» (۵) مشخصشده که در آن لوایحی برای مقابله با خشونت علیه زنان پیشنهادشده بود و بهمنظور اجرای کامل «کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان»،
* با تأکید بر اینکه خشونت علیه زنان، مبنایی بر نقض حقوق بشر و آزادیهای اساسی زنان است و برخورداری زنان را از این حقوق و آزادیها بهطور ناقص یا کامل نفی میکند و با نگرانی درباره عدم موفقیت درازمدت در حمایت و ارتقاء این حقوق و آزادیها در موارد خشونت علیه زنان،
* با آگاهی بر اینکه خشونت علیه زنان نمایشی از نابرابری تاریخی روابط قدرت میان زنان و مردان است که به تحت سلطه کشیدن و تبعیض علیه زنان توسط مردان و پیشگیری از پیشرفت کامل زنان انجامیده و اینکه خشونت علیه زنان یکی از مکانیسمهای مهم اجتماعی است که زنان را به موقعیتهای فرودست در مقایسه با مردان مجبور میکند،
* با نگرانی از اینکه برخی گروههای زنان، ازجمله زنان متعلق به گروههای اقلیت، زنان بومی، زنان پناهنده، زنان مهاجر، زنانی که در مناطق روستایی یا دورافتاده زندگی میکنند، زنان بینوا، زنانی زندانی یا در حبس، دختربچهها، زنان معلول و ناتوان، زنان کهنسال و زنان در مناطق جنگی، بهطور ویژه در مقابل خشونت آسیبپذیر هستند،
* با یادآوری نتیجه پاراگراف ۲۳ پیوست قطعنامه شورای اجتماعی ۱۵/۱۹۹۰ به تاریخ ۲۴ مه ۱۹۹۰ و تشخیص اینکه خشونت علیه زنان در خانواده و جامعه فراگیر بوده و از مرزهای درآمد، طبقه و فرهنگ میگذرد، باید با اقدامات فوری و مؤثر برای محو این واقعه همراه باشد،
* همچنین با یادآوری قطعنامه شورای اقتصادی و اجتماعی ۱۸/۱۹۹۱ به تاریخ ۳۰ مه ۱۹۹۱ که در آن شورا پیشنهاد پیشبرد امر تدوین یک سند بینالمللی را که بهطور صریح مسئله خشونت علیه زنان را موردتوجه قرار دهد،
* با استقبال از نقشی که جنبشهای زنان در جلبتوجه روزافزون به ماهیت، جدی بودن و ابعاد مسئله خشونت علیه زنان ایفا میکنند،
* بااحساس مخاطره از اینکه فرصتهای زنان برای دستیابی به برابری حقوقی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در جامعه، به دلایلی ازجمله خشونت فراگیر و مداوم، محدود هستند،
* با اعتقاد به اینکه با توجه به نکات ذکرشده در بالا نیاز برای تعریف جامع و روشن خشونت علیه زنان، یک بیانیه روشن از حقوقی که باید اعمال شوند که حذف خشونت علیه زنان در همه اشکال آن تضمین شود، یک تعهد توسط دولتها در احترام به مسئولیتهای آنان و یک تعهد توسط تمامی جامعه بینالمللی به حذف خشونت علیه زنان،
* رسماً اعلامیه حذف خشونت علیه زنان را در زیر اعلان میدارد و اصرار دارد که هرگونه تلاشی برای شناختن و محترم شمردن آن توسط عموم، به عمل آید:
ماده ۱
در این اعلامیه، عبارت خشونت علیه زنان» به معنی هر عمل خشونتآمیز بر اساس جنس است که به آسیب یا رنجاندن جسمی، جنسی، یا روانی زنان منجر بشود، یا احتمال میرود که منجر شود، ازجمله تهدیدات یا اعمال مشابه، اجبار یا محروم کردن مستبدانه زنان از آزادی که در منظر عموم یا در خلوت زندگی خصوصی انجام شود.
ماده ۲
تعبیر خشونت علیه زنان باید شامل موارد زیر، اما نه محدود به این موارد، باشد:
(آ) خشونت جسمی، جنسی و روانی که در خانواده اتفاق میافتد، ازجمله کتک زدن، آزار جنسی دختربچهها در خانه، خشونت مربوط به جهیزیه، تجاوز توسط شوهر، ختنه زنان و دیگر رسوم عملی که به زنان آسیب میرساند، خشونت در رابطه بدون ازدواج و خشونت مربوط به استثمار زنان،
(ب) خشونت جسمی، جنسی و روانی که در جامعه عمومی اتفاق میافتد، ازجمله تجاوز، سوءاستفاده جنسی، آزار جنسی و ارعاب در محیط کار، در مراکز آموزشی و جاهای دیگر، قاچاق زنان و تنفروشی اجباری،
(پ) خشونت جسمی، جنسی و روانی، در هرجایی که توسط دولت انجام شود یا نادیده گرفته شود.
ماده ۳
زنان بهطور برابر حق برخورداری و حفظ همه حقوق بشر و آزادیهای اساسی در عرصههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، مدنی و همه عرصههای دیگر رادارند. این حقوق ازجمله شامل موارد زیر است:
(آ) حق زندگی، (۶)
(ب)حق برابری، (۷)
(پ) حق آزادی و امنیت شخصی، (۸)
(ت)حق حمایت بال سویه قانون، (۷)
(ث) حق آزادی از همه اشکال تبعیض، (۷)
(ج) حق بهرهوری از بالاترین میزان ممکن سلامت جسمی و روانی، (۹)
(چ) حق شرایط عادلانه و رضایتبخش برای کار، (۱۰)
(ح) حق اینکه فرد مورد شکنجه یا دیگر مجازات یا رفتار خشن، غیرانسانی و تحقیرآمیز واقع نشود. (۱۱)
ماده ۴
دولتها باید خشونت علیه زنان را محکوم نموده و نباید هیچ رسم، سنت یا ملاحظات مذهبی را برای وظیفه خود در رابطه با حذف آن بهانه کنند. دولتها باید با استفاده از تمام شیوههای مناسب و بدون تأخیر یک سیاست حذف خشونت علیه زنان را تا پایان آن دنبال کنند و باید:
(الف) اگر هنوز بهطور کامل به «کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان» متعهد نیستند، آن را تصویب کرده یا بهطور رسمی به عضویت آن درآیند و از قیدهای خاص درباره آن صرفنظر کنند،
(ب) از ملزم شدن به خشونت علیه زنان خودداری کنند،
(پ) همه کوششهای لازم را برای پیشگیری، انجام تحقیقات مربوطه و مجازات اعمال خشونت علیه زنان بر اساس قانون کشور خود انجام دهند، چه این اعمال توسط دولت انجامشده باشد و یا توسط اشخاص خصوصی.
(ت) در قوانین کشور لوایح رسمی کیفری، مدنی و کاری واداری تهیه کنند که خطایی را که بر زنان تحت اعمال خشونت رفته مجازات و جبران کند، برای زنانی که تحت اعمال خشونت قرار میگیرند باید دسترسی به راهکارهای قضائی فراهم شود و با پشتیبانی قوانین کشور، جبران مؤثر و عادلانه برای صدماتی که متحمل شدهاند میسر باشد، دولت همچنین باید زنان را از حقوقشان در تقاضای جبران خسارت و توان یابی از طریق چنین راهکارهایی آگاه سازد،
(ث) امکان تهیه برنامههای ملی بهمنظور گسترش حمایت از زنان در مقابله با هرگونه خشونت، یا الحاق موادی برای این منظور در برنامههای موجود، یا در مواردی همکاریهای ممکن با سازمانهای غیردولتی، بهویژه سازمانهایی که درگیر مسئله خشونت علیه زنان هستند را در نظر بگیرند.
(ج) راهکارهای پیشگیری و همه دستورالعملهای جامع حقوقی، سیاسی، اداری و فرهنگی که حمایت از زنان را در مقابل هرگونه خشونت ترویج میکند تدوین کنند و تضمین کنند که قربانی شدن مجدد زنان به خاطر عدم حساسیت قانون به ملاحظات جنسی و شیوههای اعمال قانون و دیگر مداخلات دولتی اتفاق نخواهد افتاد.
(چ) درراه تضمین اینکه زنان تحت خشونت و در صورت اقتضاء، فرزندان آنها، از کمکهای ویژه مانند توانبخشی، کمک در نگهداری از کودکان و گذران زندگی، درمان، مشاوره و خدمات بهداشتی و اجتماعی، مراکز و برنامهها و سازمانهای یاریرسانی که باید دیگر اقدامات لازم برای افزایش امنیت و توانبخشی جسمی و روانی آنان را انجام دهد، کار کنند.
(ح) مقادیر کافی برای فعالیتهای مربوط به حذف خشونت علیه زنان را در بودجه دولت قرار دهند.
(خ) اقدامات لازم برای آموزش به مأموران انتظامی و مسئولین دولتی مسئول اجرای سیاستهای مربوط به پیشگیری، تحقیقات و مجازات خشونت علیه زنان، انجام دهند تا این افراد به نیازهای زنان حساس شوند.
(د) اقدامات لازم، بهویژه درزمینهٔ آموزش، به عملآورند که الگوهای اجتماعی و فرهنگی رفتار مرد و زن اصلاح شود و تبعیضها، رفتارهای مرسوم و همه دیگر رفتارهایی که بر اساس ایده فرودستی یا فرادستی یک جنس و کلیشه رفتاری مرد و زن است، حذف شود.
(ذ) تحقیق، جمعآوری اطلاعات و آمار، بهویژه درباره خشونت خانگی و رواج اشکال گوناگون خشونت علیه زنان را ترویج کنند و تحقیق درباره علل، ماهیت، میزان جدی بودن و نتایج خشونت علیه زنان و میزان تأثیر اقدامات برای پیشگیری و جبران خسارت خشونت علیه زنان را تشویق کنند، این آمار و یافتههای تحقیق باید در دسترس عموم قرار گیرد.
(ر) اقداماتی در جهت حذف خشونت علیه زنان، بهویژه آنان که در مقابل خشونت ضربهپذیر هستند، اتخاذ کنند،
(ز) در گزارشهای مربوط به اسناد حقوق بشر که به سازمان ملل متحد ارائه میدهند، اطلاعات راجع به خشونت علیه زنان و اقدامات انجامشده برای عملی کردن اعلامیه حاضر را جای دهند.
(ژ) تدوین دستورالعملهای مناسب برای کمک به عملی کردن اصول این اعلامیه حاضر را تشویق کنند.
(س) نقش مهم جنبش و سازمانهای غیردولتی زنان را در سطح جهانی در ارتقاء سطح آگاهی و کاهش مسئله خشونت علیه زنان تصدیق کنند.
(ش) فعالیتهای جنبش و سازمانهای غیردولتی زنان را یاری رسانده و پیش ببرند و با آنها در سطح محلی، ملی و منطقهای همکاری کنند.
(ص) سازمانهای منطقهای بین دولتها را که عضو آنان هستند، تشویق کنند که حذف خشونت علیه زنان را، درصورتیکه درخور است، در برنامه خود بگنجانند.
ماده ۵
ارگانها و نمایندگیهای ویژه سیستم سازمان ملل متحد باید، در حد توانایی خود، به شناساندن و تحقق حقوق و اصول مندرج در این اعلامیه یاری رسانند و ازجمله باید:
(آ) به رشد همکاریهای منطقهای و بینالمللی با چشماندازی برای تعریف استراتژیهای منطقهای برای مبارزه با خشونت، انتقال تجارب و برنامههای مالی مربوط به حذف خشونت علیه زنان یاری رسانند،
(ب) همایشها و سمینارهایی باهدف ایجاد و رشد آگاهی میان همه افراد نسبت به مسئله حذف خشونت علیه زنان را ترویج کنند،
(پ) به رشد هماهنگی و مشارکت در میان دوایر عهدنامهای حقوق بشر در سازمان ملل کمک کنند تا امر خشونت علیه زنان بهطور مؤثر موردتوجه واقع شود.
(ت) در تحلیلهایی که برای سازمانها و دوایر سیستم سازمان ملل درباره مشکلات و گرایشهای اجتماعی تهیه میشود، مانند گزارشهای ادواری درباره وضعیت اجتماعی جهان، بررسی گرایشها در خشونت علیه زنان را جای دهند.
(ث) فرمولبندی دستورالعملها یا دفترچههای راهنما مربوط به خشونت علیه زنان را ترویج دهند و اقداماتی را که در این اعلامیه به آنها اشاره میشود درج کنند،
(ج) امر حذف خشونت علیه زنان را، در صورت اقتضاء، در انجام تعهد خود در عملی کردن اسناد حقوق بشر در نظر بگیرند.
ماده ۶
هیچچیز در اعلامیه حاضر نباید هیچیک از مواد قانون یک کشور یا هر عهدنامه یا میثاق بینالمللی، یا سند دیگری را که در یک کشور اجرا میشود و در حذف خشونت علیه زنان ثاقبتر میباشد، تحتالشعاع قرار دهد.